Laatste update op 30 augustus 2022
Persoonlijk leiderschap ziet er voor iedereen anders uit. Dat is niet zo raar want iedereen is uniek en geeft er op eigen manier invulling aan. Dat schept ruimte om creatief om te gaan met wat er om je heen gebeurt op een manier die bij jou past. Je kunt daarbij vrijelijk gebruik maken van waar jij goed in bent. Door dat te doen, inspireer je niet alleen jezelf maar ook je omgeving. Met creativiteit verleg je grenzen en ben je scheppend bezig. Daarbij komt energie vrij en wordt werken aan je persoonlijk leiderschap leuk. Je doet het immers vanuit datgene waar jij blij van wordt. Wat voor werk je ook doet, met ruimte voor creativiteit worden de mogelijkheden groter, bijna onbegrensd. Werken wordt spelen en spelen maakt blij. Creativiteit doet wonderen.
Je zou verwachten dat iedere werkgever die dit weet zorgt voor een werkklimaat waarbinnen creativiteit kan groeien en bloeien. Dus niet al te veel regels en afspraken, veel ruimte voor eigen inbreng, niet te strakke deadlines en zo weinig mogelijk druk op te behalen doelen en resultaten. Volop ruimte om creatief te zijn, mensen blij, teams blij, organisatie blij. Wat wil je nog meer?
Tja. Welkom in de echte wereld. De organisaties waarin ik in mijn werkzame leven heb rondgelopen, blonken nogal eens uit in een veelheid van creativiteit-remmende zaken. Niet erg motiverend. Na een tijdje voel je je als een kanarie in een kooi en dat vergaat je de lust tot zingen wel. Dat is jammer, want ik ben dol op zingen.
Ook de organisaties waarbinnen ik nu als coach trainer wel eens rondwandel, zitten er vol mee. Procedures, jaarplannen, bedrijfsculturen, dashboards, geschreven en ongeschreven regels, P&C cycli, strategische personeelsplanning, reorganisaties en ga zo maar door. Probeer dan nog maar eens huppelend en bruisend van creativiteit door het leven te blijven gaan. In mijn huidige rol kan ik erbij staan en naar kijken, me verwonderen en zo hier en daar een prikkelende vraag stellen. Dat scheelt. In ieder geval voor míjn creativiteit. Nu die van de mensen in de organisatie nog. Nou ja, daar huren ze mij dan ook voor in.
Persoonlijke ontwikkeling en creativiteit
Bij de mensen die bij mij komen voor coaching sessies met vraagstukken over leiderschap en persoonlijke ontwikkeling ontwikkeling is het al niet anders. De wens om te groeien en bloeien is steevast en stevig aanwezig, maar al die keurslijven en beperkende overtuigingen die in de weg zitten… Je zou er doodmoe van worden. Dus dan gaan we opgewekt aan de slag met thema’s en vaardigheden. We doen oefeningen die gericht zijn op het kijken met een frisse blik. Ik haal je uit je comfortzone en help je ruimte te vinden in gedragspatronen die misschien wel lekker veilig zijn, maar per saldo niet zo effectief. Daarbij vergeten we vooral niet regelmatig te relativeren en met een milde knipoog naar onszelf te kijken. Een beetje humor werkt louterend, Het leven is tenslotte al zwaar genoeg.
Over het geheel genomen, merk ik in de praktijk dat kaders en keurslijven gelukkig niet hoeven te leiden tot het afsterven van creativiteit en groeikracht. Toegegeven, het is vaak zoeken naar gaten en kieren waar je in kunt schieten om de dingen toch op je eigen manier te doen en de werkelijkheid naar je hand te zetten. Maar juist die zoektocht maakt het spannend. Hoe lastiger het is om te zoeken naar ruimte, hoe fijner het is als je die ergens vindt en om daarbinnen te doen wat bij jóu past. Hoe groter de uitdaging, hoe groter de euforie als het je lukt.
Knellende kaders
Voor mij persoonlijk is het natuurlijk niet anders. Ik ben een gewoon mens en heb net als ieder ander last van knellende kaders en gedachten of aannames waarmee ik mezelf buitenspel zet. Een tijdje geleden nog kwam er een mooi voorbeeld langs, waarin de muzikant in mij even niet oplette en er bijna ingestonken was. Ik neem jullie graag mee in deze ervaring.
Het begint zo….
Een organisatie die mij zowel als coach/trainer als harpiste/zangeres kent, vraagt mij of ik een programma wil maken voor de doelgroep mensen met een beginnende dementie en hun mantelzorgers. Ik ben vrij in de invulling, zolang er een bepaalde mate van participatie in zit. Dit is een kolfje naar mijn hand: een maatwerkprogramma met optimale vrijheid om te improviseren, zowel in aanpak als muzikaliteit. Handenwrijvend ga ik aan de slag, jonglerend met interactieve werkvormen, herkenbare thema’s en bijpassende muziekstukken. Helemaal in mijn element en vol vuur ben ik bezig, zittend achter mijn harp en met een stapel materialen naast me op de grond.
De deur gaat open en en mijn partner, die uit Schotland komt, loopt naar binnen en vraagt geïnteresseerd wat ik aan het maken ben. Ik licht hem op hoofdlijnen in. “You should play them the national anthem, they will love it!”, stelt hij stralend voor. Mijn blik zakt op half elf. Nee hè, niet dat oersaaie, doodgespeelde Wilhelmus. Daar is toch geen eer aan te behalen? Hij ziet mijn gezicht betrekken. “Can you play it? I don’t know it.” Ja, natuurlijk kan ik het spelen. Wie niet. Maar ik voel de tegenzin tot in mijn teennagels. Hoe kan ik in het stijve harnas van dit formele lied nou iets leuks doen? Op dat moment roept de coach in mij me tot de orde: “Zeg eh, ik voel hier een sterke aanname die je belemmert vrij te denken. Wat zou er gebeuren als je die eens losliet en kijkt wat wel mogelijk is?”
“Bedankt voor de inkopper”, geef ik terug. Maar er zit wat in. Het Wilhelmus zoals ik het ken, vind ik behoorlijk saai. Maar ik hoef niet alle elementen mee te nemen. Ik kan eruit slopen wat me beklemt, als ik de basis maar overeind hou: de tekst en de melodie. Zo lang de mensen het kunnen herkennen, is het goed. Voor de rest mag alles overboord. Met deze opdracht zet ik de muzikant in mij aan het werk. Mijn vingers gaan naar de snaren, mijn ogen focussen op een vaag punt in de verte. Een paar keer diep ademhalen, reiken naar het gevoel van openheid en vrolijkheid en daar gaan de vingers. Tekst en melodie, dat moet erin blijven. Verder mag ik los op ritme, tempo, muziekstijl, accenten, akkoorden. Al improviserend binnen wat er wel kan, wordt een versie van het Wilhelmus geboren die vol leven zit, me tot bewegen brengt, sprankelt en doet wat ik niet verwacht. Een versie die me blij maakt. Swingend achter mijn harp voltooi ik het lied voor mijn partner, die mee staat te deinen en zegt: “That is really a happy song.”
Creativiteit veroorzaakt beweging
Onnodig te zeggen dat ik deze versie verwerkt heb ik mijn programma. Ja, de mensen herkenden het, zij het pas na een paar maten. Er kwam een lach op de gezichten en er werd dapper geprobeerd mee te zingen. Waar ze struikelden over het ritme, werd gelachen en gedanst. De ongewoonheid van dit voor iedereen bekende lied schudt je wakker. Misschien word je er vrolijk van, misschien doet het de vullingen uit je kiezen springen van afschuw, maar er gebeurt in ieder geval wat. Er komt beweging in hoofd en hart en lijf, of in alledrie als je mazzel hebt. Vanuit die beweging worden nieuwe gedachten en gevoelens geboren en staat de deur naar creativiteit ineens op een kier.
Dit klinkt je misschien een beetje als muziektherapie in de oren, maar het laat zich gemakkelijk vertalen naar jouw werkvloer. Als je durft te spelen met wat wel kan, dan zit misschien ook wel creatieve ruimte verstopt in bijvoorbeeld die vreselijke procedure waar jouw leidinggevende zo op hamert. Of in de samenstelling van je projectgroep waar je maar geen vaart in krijgt. Er zijn ineens veel meer mogelijkheden dan je denkt.
Leiderschap buiten je comfortzone
Dat is wat ik ook mee wil geven aan jou, wanneer je in je werk of persoonlijke leven beklemd voelt in kaders en patronen. Kijk wat je daarvan absoluut nodig hebt om overeind en herkenbaar te blijven. Gooi de rest overboord en gebruik de ruimte die daardoor ontstaat om te doen waar jíj blij van wordt. Durf buiten gebaande paden te gaan. Haal jezelf en daarmee ook anderen uit de comfortzone. Durf te kiezen om dingen los te laten om ruim baan te maken voor dingen waar jij blij van wordt en te zijn wie jij bent. Je zult merken dat er bevrijdend veel ruimte is als je goed kijkt.
Benieuwd naar mijn vertolking van het Wilhelmus? Hoe ik binnen de kaders van dit traditionele lied ruimte heb gevonden voor mijn creativiteit en mijn persoonlijk leiderschap een positief zetje heb gegeven? Klik hier om te kijken en te luisteren naar de video.
Zin gekregen om een boost aan je persoonlijk leiderschap te geven? Klik hier om een afspraak te maken voor een gratis oriëntatiegesprek.
Angeline Schoor
Da Capo Coaching
