fbpx

Laatste update op 11 maart 2024

Samenwerken als team is een kunst, maar wel eentje die je kunt leren. Door je te verdiepen in je eigen gedrag in de samenwerking en in dat van je collega, zul je merken dat die twee op elkaar inwerken. Op het moment dat je dat door hebt, ga je patronen ontdekken. Patronen die je kunt beïnvloeden door in bepaalde situaties net iets anders te doen dan je van nature gewend bent. Dat heeft effect! Vervolgens kun je daarmee oefenen en kijk eens: de samenwerking in je team gaat makkelijker en wordt zelfs leuk!

Samenwerking is vaak een punt van aandacht in de teams waar ik mee werk. Soms omdat het hapert, soms omdat het team start en de collega’s nog niet goed weten wat ze aan elkaar hebben. Soms omdat het juist lekker loopt en het nuttig is om te weten wat de succesfactor is.

Als je meer begrijpt van de onderlinge wisselwerking in een groep en wat het effect van jouw gedrag op de ander is, dan kun je daar op een meer bewuste manier mee omgaan. Je kunt kiezen voor gedrag dat effectief is en achterwege laten wat een averechts effect heeft. Je merkt direct het verschil en daar worden medewerkers en leidinggevenden tevredener van.

Een verbeterde samenwerking geeft  namelijk energie en maakt je effectiviteit en productiviteit groter. Met elkaar maak je bewust wat onbewust was en waarom dingen goed gaan. Dat geeft kracht.

Voordat ik coach en trainer werd, was ik ruim 25 jaar leidinggevende. Dat was een geweldige leerschool. Struikelend en vallend maakte ik alle beginnersfouten en leerde ik van mijn ervaringen. Dan probeerde ik het vol goede moed nog een keer, gewapend met nieuwe inzichten. Stralend falen heet dat, geloof ik. Het heeft me veel goeds gebracht.

Van leidinggevende naar coach, trainer en adviseur

Toen ik mijn leidinggevende pet aan de wilgen hing, ging ik als coach en trainer met teams werken. Deze observerende en adviserende rol bevalt mij erg goed. Om eerlijk te zijn, veel beter dan de positie van leidinggevende. Dan zit je toch vaak klem tussen de belangen van je directie en je team en vallen er voortdurend allerlei ad hoc dingen op je bord waar je moeilijk onderuit komt. Vind dan nog maar eens tijd om je te verdiepen in wat er tussen de regels door in je team speelt.

In mijn rol van onafhankelijke derde kan ik prettig onafhankelijk naast een leidinggevende en het team staan: je staat erbij en je kijkt ernaar. Ik kan mijn rugzak vol ervaring in de strijd werpen zonder de last van de waan van de dag. Dat geeft ruimte om de focus te houden op gedragspatronen, het groepsproces en de onderstroom.

Verschillende instrumenten

Gelukkig zijn er instrumenten die je kunt inzetten om meer inzicht te krijgen in wat er boven en onder de waterlijn speelt. Real Drives is er zo eentje. Op basis van een vragenlijst worden individuele profielen opgesteld die inzicht geven in de wisselwerking tussen gedrag dat je vertoont, gedrag dat je zou willen vertonen en gedrag dat past binnen de context van de organisatie waar je werkt.

De methodiek geeft verschillende persona’s weer in profielen met een bepaalde kleur. Dat is beeldend en het praat gemakkelijk. De mix van kleuren in de individuele profielen geeft inzicht. Het teamprofiel, een optelsom van de individuele profielen, laat mooi de balans van verschillende persona’s in een team zien. Dat geeft een totaalplaatje en handvatten om de samenwerking of misschien zelfs de samenstelling aan te pakken.

Ik werk ook graag met de methode Teamenergie. Deze methode zoomt in op twee aspecten: leiderschap en energievreters en -gevers. Het naast elkaar zetten van beelden van team en leidinggevende over leiderschap alleen al werkt enorm verhelderend. Het verbaast me iedere keer weer hoe ver deze uit elkaar kunnen liggen en hoe eenvoudig het is om ze meer in lijn te brengen.

De input over de energievreters en -gevers levert mij meer genoeg voer om de leidinggevende te adviseren in de vorm van een aantal direct toepasbare interventies om hier verbetering in aan te brengen. Lekker concreet met een onmiddellijk effect.

Gereedschapskisten blijven aanvullen

Werken met mensen gaat nooit volgens het boekje. Maar werken met dit soort methodieken kan enorm helpen om grip te krijgen op gedragspatronen en onderstromen. Ik ben er dan ook altijd direct voor te porren om mijn kennis aan te vullen en te verbreden als er andere instrumenten op mijn pad komen. Mijn gereedschapskist is nooit vol genoeg.

Een nieuwe favoriet om te bouwen aan samenwerking in teams

In het voorjaar van 2021 gebeurde dat. Een collega coach en trainer met wie ik graag samen opdrachten oppak bracht TeamRol-Indexator op mijn pad. De makers waren op zoek naar coaches en trainers die zich wilden laten opleiden tot TeamRol-Indexator expert. Mijn collega was het inmiddels al, nu ik nog.

Na het bekijken van de achterliggende theorie moest ik niet lang nadenken. Dit was echt iets voor mij: een intuïtieve en wetenschappelijk onderbouwde methodiek met sterke aanknopingspunten voor het diepere gesprek, breed inzetbaar en toe te passen in vele werkvormen. Na een intensieve training, gevolgd door een schriftelijk examen en een mondeling casuïstiekbespreking, mocht ik mijzelf TeamRol-Indexator expert noemen.

TeamRol-Indexator

Hoe werkt TeamRol-Indexator?

Zoals ik vanuit mijn ervaring en het werken met andere methodieken heb ervaren, is gedrag complexe materie die wordt beïnvloed door verschillende interne en externe factoren. Veel ervan gebeurt onbewust.

TeamRol-Indexator is een methode die inzicht geeft in je eigen voorkeursgedrag en in dat van je collega en geeft je eenvoudig te hanteren handvatten om weerstand om te zetten in elkaar versterken. Het interessante is dat hiervoor gemeten wordt op vier niveaus.

  1. Actieniveau: over de acties die we uitvoeren.
  2. Taalniveau: over de manier waarop wij communiceren.
  3. Systeemniveau: over het systeem, de (geschreven en ongeschreven) regels waarin wij ons prettig voelen.
  4. Heldrolniveau: over het gedrag waarin wij “automatisch” schieten als we onder druk staan.

Deze niveaus zijn nauw met elkaar verweven en werken op elkaar in. Kennis van en inzicht in voorkeursgedrag op deze niveaus geeft een handvat om bewust te kiezen voor een bepaalde manier van handelen en communiceren.

Net als bij RealDrives wordt er een vragenlijst ingevuld, die leidt tot individuele profielen. Vanuit deze profielen wordt een teamprofiel gegenereerd. Aan de hand van de individuele profielen voer ik duidingsgesprekken die deelnemers verrassend veel inzicht geven. Niet alleen in hun eigen voorkeursgedrag in de samenwerking, maar ook over hoe ze communiceren, welke impact geschreven en ongeschreven regels op hun gedrag hebben en wat er gebeurt als ze onder druk komen te staan.

Wat ik het leukste vind aan deze duidingsgesprekken is dat ik in ieder gesprek tenminste één keer een aha-erlebnis op het gezicht van mijn gesprekspartner zie verschijnen en er hoorbaar een kwartje valt.

Om alvast een tip van de sluier op te lichten, neem ik jullie aan de hand van gedragsvoorbeelden mee in de acht teamrollen .

Voorkeursgedrag in beeld

Wauw! Mijn hoofd raast helemaal van de ideeën, we kunnen zoveel mooie dingen doen! Al die kansen en mogelijkheden zijn zooooo gaaf!

TRI teamrollen, innovator, samenwerking teams

De innovator. Je ziet ze vaak in teams. Altijd boordevol ideeën maar rustig uitwerken wat daar allemaal bij komt, ho maar. Dat mag jij doen, terwijl hij/zij al naar een volgend idee stuitert.

Daar heb je haar weer…. Ze komt zeker checken of je je deadline gehaald hebt. Alsof het alleen daarom gaat.

Controleur checkt details, een van de teamrollen van Teamrol-Indexator, samenwerking team

De controleur. In bijna ieder team zit op zijn minst een collega die altijd eerst wil weten wanneer iets af moet zijn en of de afspraken wel goed nagekomen worden.

Ja hoor, dat wil ik wel voor je doen. Geef maar aan mij.

Ondersteuner houdt anderen in de lucht, een van de teamrollen van Teamrol-Indexator, samenwerking team

De ondersteuner. Altijd fijn, dit soort collega’s. Je kunt altijd op hem/haar leunen. Maarre…… komt die collega eigenlijk nog wel aan zijn of haar eigen werk toe?

Nee hè, daar heb je die collega weer die alleen maar beren op de weg ziet. Zo komen we toch nooit verder….

Waarschuwer ziet beren op weg, een van de teamrollen van Teamrol-Indexator, samenwerking team

De waarschuwer. Maar is dat wel zo? Als je die beren eens van dichtbij zou bekijken, kom je er misschien wel achter dat het eigenlijk knuffelberen zijn.

Kijk, dit is het plan. Dit werkt als een trein. Daar gaan we naartoe. Nu. Gaan met die banaan.

Bepaler geeft richting aan, een van de teamrollen van Teamrol-Indexator, samenwerking team

De bepaler. Wel fijn, van die collega’s die precies weten waar ze heen willen en daarvoor gaan. Toch zou het nog fijner zijn wanneer er wat meer ruimte in het plan was voor jouw aanvullingen. Jij weet er best iets zinnigs aan toe te voegen.

Laten we eens kijken hoe we dit met elkaar kunnen oplossen, samen komen we hier best uit.

Teamspeler houdt team bij elkaar, een van de teamrollen van Teamrol-Indexator, samenwerking team

De teamspeler. Je kent er vast eentje. De collega die altijd met iedereen aan het praten is en de club bij elkaar wil houden terwijl jij eigenlijk gewoon verder wilt met het werk dat op je bord ligt.

Wacht even, we kunnen nog niet verder, want er zijn een paar losse eindjes die nog af moeten.

Afmaker, een van de teamrollen van Teamrol-Indexator, samenwerking team

De afmaker. Nog een bekende! Het project is eigenlijk zo goed als af en je staat te trappelen om aan de volgende klus te beginnen. Maar nee hoor, eerst moeten er nog allemaal puntjes op i-tjes.

Donker? Te veel bagage? Te warm? Doet er niet toe. We lopen lekker door.

Volharder, een van de teamrollen Teamrol-Indexator, samenwerking team

De volharder. Zo eentje die, wat er ook aan obstakels op de weg komt, gewoon door blijft gaan, recht op het doel af. Bewonderenswaardig, dat wel. Maar ook wel eens een beetje vermoeiend.

Herken je ze? Dat is mooi.

Van individu naar groep

De individuele profielen geven je een fijn handvat om je eigen voorkeursgedrag te gaan snappen. Het geeft je ook een idee over waarom je collega doet wat hij of zij doet en wat dat voor effect heeft op jouw gedrag.

De logische volgende stap is dan ook Teaminzicht, een samenvoeging van alle individuele profielen. In beeldende overzichten wordt in kaart wordt gebracht hoe binnen het team de verdeling tussen de verschillende teamrollen is en waar overschotten en hiaten zitten. Een helder handvat voor het krijgen van grip op de wisselwerking. Ideaal als startpunt voor het gesprek met het team.

Vanaf dit punt in het proces wordt het nog leuker, want met dit TeamInzicht kun je concreet aan de slag met de teamontwikkeling. Dat kan op allerlei manieren. Het kan variëren van teambuilding sessies tot advies over de teamsamenstelling en biedt ruimte aan alles wat daartussen zit. Het is altijd maatwerk. Daar hou ik van, want voor mij is iedere opdracht maatwerk waarvan ik de werkvormen graag nauw laat aansluiten bij wat het team nodig heeft.

Wat maakt TeamRol-Indexator anders dan andere methodieken?

Wat voor mij het verschil maakt, is de connectie tussen de verschillende niveaus. Dat begint al bij het duidingsgesprek. Je start met niveau 1 en als dat goed tussen de oren zit, stap je over naar niveau 2. Meestal stuit je dan al op verbindingen tussen beide niveaus. Het gaat ineens niet meer alleen over gedrag, maar ook over communicatie.

Dat verbreedt zich nog als je de niveaus 3 en 4 erbij betrekt. Het inzicht uit de niveaus 1 en 2 wordt verruimd met de impact van de geschreven en ongeschreven regels van de context waarin je werkt. Als laatste wordt belicht wat er gebeurt als je onder druk staat en welke impact dat heeft op de andere niveaus.

Op het moment dat je daar als individu meer kijk op hebt, ga je dit soort verbanden ook bij anderen en in de samenwerking binnen je team herkennen. Dat geeft niet alleen inzicht en de mogelijkheid om een andere keuze te maken. Het maakt het ook gemakkelijker om te relativeren, milder naar jezelf en de ander te zijn en samen lekker te lachen over patronen die herkend worden. Met elkaar lachen is immers veel leuker dan met elkaar knokken. Het opent deuren die anders gesloten zouden blijven.

Wat draagt TeamRol-Indexator bij aan de samenwerking in je team?

Wat fijn is aan werken met TeamRol-Indexator is dat ik met de inzichten die eruit komen op verschillende manieren met teams aan de slag kan gaan. Door de makers van de methode zijn vele werkvormen ontwikkeld, maar ook mijn eigen gereedschappen kan ik er probleemloos aan toevoegen.

Daar hou ik van, want ik stem mijn programma’s altijd nauw af op wat in een team goed werkt. Het kan zomaar zijn dat een van mijn creatieve werkvormen, met muziek of taal, daar prima bij past (klik hier voor inspiratie).Of dat ik een programma aanvlieg in samenwerking met een andere trainer, die aanvullende kwaliteiten heeft. Samen sta je sterk!

Je kunt er dus prima maatwerk van maken, helemaal afgestemd op wat een team nodig heeft. En creatief maatwerk leveren is dat wat ik het liefste doe.

Verlang jij naar een betere en vooral leukere samenwerking in je team? Zie jij uit naar concrete handvatten om grip te krijgen op je eigen voorkeursgedrag en inzicht in dat van je collega’s?

Wil jij dat teamcoaching niet alleen een leuke dag is, maar blijvend iets verandert in je team? Lees hier meer over de methodiek en Zoek mij op voor een gratis oriënterend gesprek.